กระบวนท่าที่ 3 (ตอนที่ 2) - Living Mulch (พืชคลุมดิน)

การห่มดินแบบใช้วัสดุคลุมดินมีชีวิต (Living Mulch) ซึ่งเป็นอีกวิธีหนึ่งในการรักษาความชื้นให้กับดิน บางครั้งเราก็เรียกว่าพืชคลุมดินนั่นเอง

การใช้พืชคลุมดินยังเป็นข้อถกเถียงกันพอสมควรว่าจะช่วยรักษาความชื้นได้จริงหรือไม่โดยแบ่งออกมาเป็น 2 แนวคิด

แนว คิดแรกเชื่อว่าความชื้นในดินมีจำนวนจำกัด การลดความหนาแน่นของพืชจะช่วยเพิ่มโอกาสการอยู่รอดของพืชที่เราปลูก การที่มีพืชคลุมดินจะทำให้มีการดูดน้ำไปใช้จนระเหยผ่านขบวนการสังเคราะห์แสง และการคายน้ำของพืช ทำให้มีการใช้น้ำในดินมากกว่าการไม่ปลูกพืชคลุมดิน (แต่ยังมีวัสดุคลุมดินอื่น) ในแนวคิดแบบนี้จึงจะแนะนำให้ตัดพืชคลุมดินตั้งแต่ต้นฤดูหนาว และทิ้งไว้ในพื้นที่เพื่อใช้เป็นวัสดุคลุมดิน
แนว คิดที่สองเชื่อว่าถ้าเราปลูกพืชคลุมดินไว้ จะช่วยลดอุณหภูมิที่ผิวดินได้มากกว่าการใช้วัสดุคลุมดินเนื่องจากการคายน้ำ ของพืช และจะช่วยจับความชื้นในดินมาเป็นน้ำค้างได้มากกว่าการที่ไม่ได้ปลูกพืชคลุม ดิน ในแนวคิดแบบนี้จึงจะทิ้งพืชคลุมดินไว้ตลอดหน้าแล้ง

อย่าง ไรก็ตามประเด็นที่ถกเถียงกันจะมีผลแค่ว่าเราควรจะตัดพืชคลุมดินตอนช่วงหน้า แล้ง หรือปล่อยมันทิ้งไว้โดยไม่ต้องตัด แต่ถ้าเราหันไปมองข้อดีอื่นๆ ของพืชคลุมดินเทียบกับการใช้วัสดุคลุมดิน ก็จะเห็นประโยชน์ของพืชคลุมดินเพิ่มเติมจากวัสดุคลุมดินดังนี้ :

เนื่อง จากเราสามารถปลูกพืชคลุมดิน และตัดให้กลายเป็นวัสดุคลุมดินในพื้นที่ได้ จึงช่วยลดภาระเรื่องการขนย้าย โดยเราอาจจะต้องขนย้ายเพียงเมล็ดพันธุ์เข้ามาใช้ในการปลูก แต่ไม่ต้องขนย้ายทั้งต้นของพืชคลุมดิน
พืช คลุมดินไม่ได้อยู่แค่เพียงที่ผิวดิน ยังมีรากช่วยชอนไชเข้าไปในดิน เมื่อเราตัดพืชคลุมดินรากเหล่านี้ก็จะเน่าเปื่อยทำให้เกิดโพรงในดิน ทำให้ดินโปร่งมากขึ้นกว่าการใช้วัสดุคลุมดินเพียงอย่างเดียว
พืชคลุมดินวงศ์ถั่วยังช่วยในการตรึงไนโตรเจนจากอากาศ เป็นการเพิ่มแร่ธาตุให้มากกว่าวัสดุคลุมดิน
พืช คลุมดินหลายชนิดสามารถอยู่ข้ามปี จึงสามารถผลิตชีวมวลที่จะกลายเป็นวัสดคลุมดินอย่างต่อเนื่อง ช่วยลดภาระในการจัดหาวัสดุคลุมดินมาทดแทนของเดิมที่ย่อยสลายไป
พืช คลุมดินหลายชนิดจะออกดอกตลอดทั้งปี ช่วยล่อแมลงให้เข้ามาในพื้นที่เพาะปลูกมากขึ้น โดยสถิติแมลงว่าใหญ่จะมีแมลงดีมากกว่าแมลงศัตรูพืช การเพิ่มความสามารถในการล่อแมลงจึงจะช่วยเพิ่มแมลงที่จะเข้ามาจำกัดปริมาณ แมลงศัตรูพืช
ในช่วงที่มีความ ชื้นเพียงพอ (ไม่ใช่หน้าแล้ง) พืชคลุมดินจะช่วยเพิ่มกลไลในการตรึงไอน้ำจากอากาศในรูปของน้ำค้าง ทำให้ดินได้รับน้ำมากกว่าน้ำฝนเพียงอย่างเดียว
พืชคลุมดินหลายชนิดสามารถใช้เป็นอาหารสัตว์ หรืออาหาร/ยาของมนุษย์ได้

ที่สวนขี้คร้านมีการทดลองพืชคลุมดินหลากหลายชนิด ทั้งที่ตั้งใจปลูก และขึ้นเอง เช่น